Op en top kleuterjuf Bruinsje van der Wal Na 40 jaar afscheid van het onderwijs

Bruinsje Trijntje Gerritzen luidt haar volledige meisjesnaam, en ze is getrouwd met Gosse van der Wal. Bruinsje is een Sint Maartenskind uit It Heidenskip waar ze op 11 november 1958 geboren werd. Ze was meer dan veertig jaar werkzaam in het onderwijs, waarvan de ruim laatste twintig jaar als leerkracht onderbouw aan De Vuurvlinder in Sneek. Op 15 februari van dit jaar nam ze afscheid van het onderwijs. Die morgen stond al vroeg een grote trekker voor de deur om haar naar ‘de laatste schooldag’ te brengen. Een portret van een échte kleuterjuf.

Op de 350-jaar oude Gerritsenpleats aan de Fluessen en de Hofmar bracht Bruinsje haar jeugd door in een echt boerengezin, met Sijtze en Jantsje Gerritzen als ouders.  Toen ze afscheid van haar leerlingen van De Vuurvlinder nam, en er ’s morgensvroeg een trekker stond om haar naar school te brengen, was voor Bruinsje daarmee symbolisch de cirkel rond.

Jeugdjaren

Net als bij zoveel mensen zijn ook de jeugdjaren van Bruinsje medebepalend geweest voor het verdere levensverloop van deze op en top kleuterjuf. In dit geval ging het om een dramatische gezinsgebeurtenis wel te verstaan. “Mijn zusje Tryntsje werd met een hartafwijking geboren,” vertelt Bruinsje, “en zij werd op een gegeven moment opgenomen in het Academisch Ziekenhuis van Groningen. Daardoor was mem heel vaak niet thuis en logeerde ik bij andere mensen, onder andere bij onze buren. Mijn zusje heeft wel eens een jaar in het ziekenhuis gelegen en ik herinner mij nog goed dat ik met heit en mem naar Groningen ging. Het was op haar verjaardag. Ik mocht wegens besmettingsgevaar niet mee naar haar kamer. Ik stond in de ziekenhuistuin en de zuster op de derde etage hield Tryntsje op de arm en zo mocht ik naar haar kijken. Op de terugreis, ik was geen janker, heb ik van Groningen naar Heerenveen gehuild. Het was natuurlijk ook hartverscheurend voor een meisje van vijf jaar om zoiets mee te maken.”

Daarbij kwam ook nog dat er in het gezin van Gerritsen al een ouder broertje, Doekle, op twee en een half jarige leeftijd overleden was. Er werd in die jaren echter niet meer over dat grote verlies gesproken. Bruinsje: “Er stonden op de slaapkamer van mijn ouders twee kleine fotootjes van het broertje. Als heit en mem dan ‘achter’ waren keek ik stiekem wel eens naar de foto’s. Toen mijn ouders veertig jaar getrouwd waren sprak heit er voor het eerst over, toen hij een fotoboek liet zien met een afbeelding van mijn overleden oudere broer. Nog eerder waren Gosse en ik getrouwd, op 24 mei. Vele jaren later hoorden wij van mem dat die datum de sterfdag van Doekle was geweest. Zonder dat wij dat wisten. Het familieverdriet werd in stilte gedragen.”

Kinderen een veilig gevoel geven

Dat heit en mem overbezorgd voor hun oudste dochter waren is daarom ook zo goed te begrijpen, weet Bruinsje nu. Net zoals haar beroepskeuze misschien te verklaren valt uit diezelfde bezorgdheid voor haar zusje. “Ik wil kinderen altijd een veilig gevoel geven, een gevoel van geborgenheid”, zegt Bruinsje nu ruim veertig jaar later.

Na de middelbare school, de Rehobôth-mavo in Sneek, gaat Bruinsje naar kleuterkweekschool ‘De Eglantier’ in Leeuwarden. “Dêr learden we trije jier lang echt foar kleuterjuf, wêr’t letter de oplieding foar hoofdakte noch achteroan kaam. At ik no al sa goed wist oft ik it ûnderwiis yn woe, wit ik eins net mear sa goed. Plysje Algera, kunde fan ús heit en dy, kaam ek regelmjittich oer de flier en dy syn suggestje dat ik wol foar plysje leare koe, ha’k ek noch yn my omgean litten. Mar it wurde dochs de kleuterkweek en de treinreis nei Ljouwert wie al in feest op himsels. Ik ha op dy oplieding ek in hiel soad wille belibbe.”

Hoofdleidster in Schettens

“It staazjerinnen fûn ik it aldermoaiste”, blikt Bruinsje terug. Het omgaan met het ‘jonge kind’ heeft Bruinsje in al die jaren als rijk en fijn gevonden. De openheid en het onbevangene van kleuters spreekt haar nog altijd aan. Of in haar eigen woorden: “Ik wie ferslingere oan dy doelgroep!” De onderwijscarrière van Bruinsje begint in 1980 in Schettens, waar ze meteen hoofleidster wordt, terwijl het ‘papierke’ nog niet eens binnen was. Bruinsje is trouw en blijft 22 jaar in het dorp. Ze is dan inmiddels met Gosse van der Wal getrouwd, die ook in het onderwijs werkzaam zit. Als de kinderen de deur uit zijn verhuizen Bruinsje en Gosse naar Sneek. Daar krijgt Bruinsje een aanstelling als invalster aan cbs De Standerd in de Waterpoortstad en ook aan de Johannes Postschool geeft zij les in de onderbouw. Uiteindelijk krijgt de ‘geboren kleuterjuf’ een vaste aanstelling aan de latere De Vuurvlinder.

Onderwijsherinneringen

“At it maitiid waard gong ik altyd mei de bern út Skettens nei in boer dy’t tichtbij skoalle wenne. Rechsekje op, yn it gers in appelstje ite en dan kaam de boerin dy’t sei: ‘Appel mar even dellizze, we sille te lammefangen’. En dat barde, sa ticht stiene wij bij de natuer. Soks bliuwt dy bij. Doe’t wij yn Skettens in nije skoalle krigen, hawwe we aksjes opsetten mei it ‘Zeister Zendingsgenootschap’, ûnder de slogan ‘Wij iets nieuws, zij iets nieuws!’ De opbringst gong nei in treddewrâldlân”, haalt Bruinsje herinneringen op.

Gevraagd naar de verschillen tussen stads-en dorpskinderen zegt Bruinsje meteen: “Se wiene en binne likeleaf!” Kort samengevat is Bruinsje van der Wal haar conclusie na ruim veertig jaar onderwijs dat ze het met ontzettend veel plezier haar werk heeft gedaan. Het afscheidsfeest dat De Vuurvlinder organiseerde voelt dan ook meer dan goed en dat ze ‘haar’ kinderen gaat missen is duidelijk. Maar er is nu ook tijd om buiten de schoolvakanties eropuit te gaan met haar man Gosse. “It hat goed west, hjir sit in tankbere frou!”

Tekst en foto’s: Henk van der Veer