Juf Jeltsje neemt na bijna 40 jaar afscheid van haar Epemaskoalle

Na 39 jaar neemt juf Jeltsje Alma afscheid van ‘haar’ Epemaskoalle in Ysbrechtum. De dorpsschool waar zij uren en uren doorbracht en die haar man deed verzuchten er maar een bed voor Jeltsje neer te zetten omdat de leerkracht dag en nacht met school bezig was, zal haar missen. 

Na bijna veertig jaar verbonden te zijn geweest aan de Epemaskoalle komt nu een einde aan het werkzame bestaan voor juf Jeltsje. Hoewel? “Maar ik heb al gezegd, wanneer het knijpt mogen jullie mij gerust bellen!”, laat ze alvast weten. Voor ons interview treffen we Jeltsje Alma aan in een leeg klaslokaal, waar ze druk bezig is om het laatste weekprogramma in een computer te zetten. “Groep 7 en groep 8 zijn op schoolkamp”, zegt ze. Vandaar het lege lokaal. Vandaag (13 juli) tussen kwart over twee en drie uur krijgen ouders, oud-leerlingen en dorpsbewoners de gelegenheid krijgen om juf Jeltsje gedag te zeggen.

Computer

Dat werken met de computer is wel de grootste verandering in veertig jaar basisonderwijs, meent Jeltsje. “Alles moet tegenwoordig opgeslagen en genoteerd worden, dat deden we zo’n veertig jaar geleden nog niet. Dan zaten we in de pauze even bij elkaar aan tafel en namen de schoolse zaken door. Ondertussen hielden we de leerlingen op het schoolplein wel in de gaten, van pleinwacht was nog geen sprake. Soms liep zo’n pauze ook wel eens uit, maar we hoefden ’s middags niet meer extra te vergaderen. Ja, dat is nu niet meer voor te stellen!”

Kroeg of kleuterkweek

Juf Jeltsje werd geboren als Jeltje Klaaske de Jong (Tzummarum, 27 mei 1959) als dochter van Jan de Jong en Antje Westerhuis. De eerste drie klassen van de lagere school bracht Jeltsje door in Dokkum om daarna met haar ouders te verhuizen naar Tollebeek in de Noordoostpolder waar heit en mem een horecazaak bestierden. Daar werd de lagere school afgemaakt en na het voorgezet onderwijs ging Jeltsje verder op de ‘kleuterkweek’ in Drachten. De familie De Jong woonde toen in Boornbergum waar ze een dorpscafé hadden. 

Jeltsje, oudste uit een gezin met drie kinderen, kreeg toen de vraag van haar ouders voorgelegd of zij ook de horeca in wilde. Jeltsje weet het nog heel goed. “De kroeg overnemen of de kleuterkweek. De keuze viel voor de opleiding kleuterkweek. In Tollebeek werd eigenlijk de basis gelegd voor wat ik later wilde worden. In de polder zat ik op een kleine lagere school met maar drie leerkrachten. Een paar keer per week dronk de kleuterjuf in de pauze koffie met de andere twee. Ik stond dan altijd vooraan als er gevraagd werd wie er op de kleuters wilde passen en ik vond het prachtig.”

Ysbrechtum? Nog nooit van gehoord

Haar carrière in het onderwijs begon als activeringsleidster in Terwispel en kreeg een vervolg in Drachten. Daar, aan kleuterschool De Zonnestraal in de Philipsbuurt, vond Jeltsje haar eerste volledige baan als kleuterleidster. Ze zou er drie en een half jaar met veel plezier blijven (“Juf wie alles!”) en daarna kwam  er 1 april 1983 de Epemaskoalle in Ysbrechtum.

Jeltsje: “Een bewuste keus, alhoewel ik nog nooit van Ysbrechtum had gehoord. Maar ik wilde kleuterjuf worden aan een dorpsschool omdat ik een dorpsmens ben. In Drachten had ik 25 leerlingen, in Ysbrechtum werd ik hoofdleidster van zes leerlingen. Mijn latere directeur Sietze de Jong had inspraak op mijn benoeming. Want hij was de beoogde directeur van de basisschool die eraan stond te komen. We vormden toen een team met Sietze de Jong, Jos de Vries, Johannes de Vries en ik. Toen is meteen de samenwerking voor de basisschool begonnen en werd Sietze directeur en ik plaatsvervangend directeur van de basisschool.”

Burn-out

Aanvankelijk was de basisschool voor Jeltsje overigens niet ideaal, het ging dwars tegen haar principes van kleuterjuf in, wanneer zij als leerkracht van groep 1 tot en met groep 3 de kleuters wel eens stil op een stoeltje of in de hoek van het klaslokaal moest parkeren. “Omdat ik leesles moest geven aan de groep 3 leerlingen. Dat werkte niet bij mij, het ging tegen mijn kleuterleidsterhart in, met als gevolg dat ik in een burn-out raakte. Nadat ik hersteld was ging het prima en ik zou het nu heel anders aangepakt hebben. Veel kleuterjuffen kwamen in eenzelfde situatie; we moesten de basisschool nog uitvinden in 1985.” 

Kloppend hart van het dorp

Gelukkig verliep Jeltsje haar loopbaan na die pas op de plaats veel beter en ging zij “elke dag met heel veel plezier naar school”, zoals ze zelf zegt. “Ik ben nu bezig met de laatste weekplanning van vier weken tot aan de zomervakantie en daarmee benoem ik ook meteen het verschil met toen ik begon in het onderwijs en nu, 43 jaar later. Je moet alles verantwoorden en dat keurig netjes in mappen opslaan. Toen ik startte zat het hier.” Jeltsje tikt op haar voorhoofd. 

“Ik heb hier wel veertig leerlingen gehad en ik wist exact wat er speelde. De groei van onze school begon nadat de Frittemaschool in Sneek haar deuren sloot. Ouders uit de Stationswijk en de Hemdijkwijk stuurden hun kinderen naar Ysbrechtum in plaats van naar de Gysbert Japiksschool in de Noorderhoek. De Epemaskoalle is geen elitaire school maar een échte doarpsskoalle, waarvan ongeveer een derde van de leerlingen uit Sneek komt. Alle gezindten zijn hier binnen. De school is met 120 leerlingen het kloppend hart van Ysbrechtum. Zoals dat ook geldt voor de verschillende verenigingen en voor de kerk.”

Jeltsje zal haar Epemaskoalle straks ook missen, dat moge duidelijk zijn. “Maar samen met de caravan eropuit is óók een mooi vooruitzicht.” Jeltsje is al 36 jaar getrouwd met oud-buschauffeur Gerke Alma, die afgelopen december met pensioen is gegaan. “En het allermooiste is dat Gerke en ik pake en beppe worden,” besluit Jeltsje, “dat is toch geweldig?” 

Tekst en foto’s: Henk van der Veer / Jelly Mellema

[youtube url=’https://www.youtube.com/embed/z6kIU1IUckg’]